Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունները, որոնք կասկածի տակ են դնում Հայոց ցեղասպանության ճշմարտացիությունը և դրա մասշտաբները, ոչ միայն ցնցող են, այլ ուղղակի որակազրկում են այն մարդուն, ում հանձնարարված է ղեկավարել Հայաստանը,- ԱԳ նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանն է գրել: «Ակնարկելով, որ պատասխանատվություն կարող են կրել հենց հայերը, Փաշինյանը միացել է ցեղասպանության ժխտման ամենավնասակար նատաիվներից մեկին, որը թուրքական պետության կողմից ավելի քան մեկ դար քարոզվում է: Պատմական ճշմարտության և ազգային արժանապատվության այս դավաճանությունը վիրավորանք է Օսմանյան կայսրության կողմից սիստեմատիկորեն ոչնչացված 1,5 միլիոն հայերի հիշատակին: Հայոց ցեղասպանությունը 20-րդ դարի ամենահիմնավոր փաստագրված վայրագություններից մեկն է։ Ապացույցներն անհերքելի են. օսմանյան պաշտոնական փաստաթղթերում բացահայտորեն ուրվագծվում են հայերին ոչնչացնելու ծրագրերը: Փրկվածների, օտարերկրյա դիվանագետների և միսիոներների վկայությունները մանրամասն նկարագրում են զանգվածային սպանությունները, բռնի գաղթը և սովամահությունը: Իսկ բնակչության տվյալները անհերքելիորեն ցույց են տալիս Անատոլիայի հայկական համայնքների գրեթե ջնջումը: Այս փաստերը կասկածի տակ դնելը ինտելեկտուալ հետաքրքրասիրության կամ բանավեճի առարկա չէ, դա լիովին անտեսել է գիտնականների, միջազգային կազմակերպությունների, բազմաթիվ պետությունների և հենց հայ ժողովրդի կողմից հաստատված պատմական կոնսենսուսը: Տասնամյակներ շարունակ Թուրքիան հենվել է ցեղասպանությունը ժխտելու համար մանրակրկիտ կառուցված պատմության վրա՝ այն վերաիմաստավորելով որպես պատերազմի ժամանակ փոխադարձ տառապանք, անտեսելով ապացույցները որպես քարոզչություն և ագրեսիվ լոբբինգ անելով՝ նպատակ ունենալով խոչընդոտել ճանաչմանը: Փաշինյանի հայտարարությունները սարսափելի կերպով կրկնում են այս սխեման՝ կասկածի տակ դնելով կայացած պատմությունը և պառակտում սերմանելով ներսի և արտերկրի հայերի միջև։ Առաջարկելով, որ հայերը պետք է հետաքննեն «ինչու» տեղի ունեցավ ցեղասպանությունը, նա մեղքը մեղավորներից տեղափոխում է զոհերի վրա՝ նենգ մարտավարություն, որը հաճախ կիրառում են ցեղասպանությունը ժխտողները՝ արդարացնելու վայրագությունները: Նման հռետորաբանությունն ավելին է, քան պատմական ռեվիզիոնիզմը. Դա բարոյական հրաժարում է։ Որպես վարչապետ՝ Փաշինյանին վստահված է Հայաստանի ինքնիշխանության, նրա ինքնության և ժողովրդի ժառանգության պաշտպանությունը։ Նրա խոսքերը, սակայն, խարխլում են այդ պատասխանատվությունը։ Ցեղասպանությունը հրապարակայնորեն նսեմացնելը նշանակում է թուլացնել Հայաստանի դիրքերը արդարության համար իր շարունակական պայքարում, քաջալերել նրանց, որոնք ձգտում են ջնջել ճշմարտությունը և կոտրել հայ ազգի միասնությունը։ Դա դավաճանություն է, որը չի կարելի ներել կամ անտեսել: Առաջնորդությունը պահանջում է բարոյական հստակություն, հատկապես Հայաստանի նման ազգի համար, որի ժամանակակից ինքնությունը խորապես միահյուսված է ցեղասպանության և դրա հետևանքների հետ: Ղեկավարը, ով կասկածի տակ է դնում պատմության այս որոշիչ գլուխը, չի կարող հավակնել, որ ներկայացնում է հայ ժողովրդին: Նման պահվածքը ոչ միայն որակազրկում է Փաշինյանին Հայաստանը ղեկավարելու, այլեւ լուրջ հարցեր է առաջացնում նրա մոտիվների վերաբերյալ։ Արդյո՞ք սա Թուրքիայի հետ դիվանագիտության սխալ փորձ է: Պառակտումներ սերմանելու ցինիկ փո՞րձ է։ Ինչպիսին էլ լինի պատճառաբանությունը, դա անընդունելի է։ Հայոց ցեղասպանությունը սոսկ պատմական իրադարձություն չէ: դա վերք է, որը շարունակում է ձևավորել հայկական ինքնությունը և նրա տեղն աշխարհում: Ցանկացած հայ առաջնորդի համար բարոյական պարտք է հարգել այդ պատմությունը և ջատագովել ճանաչման և արդարության համար: Փաշինյանի հայտարարությունները դավաճանում են այդ պարտքին, անպատվում զոհերին և վտանգում են խաթարել տասնամյակների ջանքերը՝ ուղղված ճանաչման և պատասխանատվության ապահովմանը։ Ժխտողականության լեզուն ընդունելով՝ Նիկոլ Փաշինյանը ևս մեկ անգամ զրկվել է Հայաստանը ղեկավարելու իր բարոյական լիազորությունից։ Նրա խոսքերը պարզապես անձնական ձախողում չեն, դրանք վտանգավոր վիրավորանք են ճշմարտության, զոհերի հիշատակի և հայ ազգի ամբողջականության հանդեպ: Հայաստանն արժանի է առաջնորդի, ով կպահի իր ժողովրդի արժանապատվությունն ու պատմությունը, ոչ թե այն, ով կասկածի տակ կդնի: